آیت‌الله محمد‌علی تسخیری و آیت‌الله محقق‌داماد در افتتاحیه هفتیمن دور گفت‌وگوهای دینی ایران و اتریش سخنرانی کردند.
آيت‌الله تسخيري: ظلم نكردن به انسان و طبيعت، تأكيد قرآن به بشريت است
مشاور مقام معظم رهبري در امور جهان اسلام افزود: انسان از سوي اديان مختلف به خصوص اسلام، اشرف مخلوقات و حامل امانت الهي است. وي همچنين گفت: انسان از نظر همه ادیان به خصوص اسلام، دارای امانت بزرگ الهی عقل است، امانتی که حتی کوه‌ها هم نمی‌توانند آن را حمل کنند؛ اما انسان دارنده عقل است و به واسطه همین عقلش به نسبت همه موجود افضل و برتر است. آيت‌الله تسخيري در بخش ديگري از سخنانش انسان را محور تكامل اين جهان دانست و افزود: انسان محل کرامت اصلی و مکتسب است. همچنين طبیعت در تسخیر انسان است و برای زندگی و تکامل انسانی آماده شده است تا مراتب کمالاتش طی شود و به حقوقش برسد که نتیجه این حقوق، آزادی معقول انسان است. وی در ادامه اظهار كرد: آزادی از زیباترین صفات انسانی است و می‌تواند فصل انسان از همه موجودات باشد. آیت‌الله تسخیری در ادامه با بیان اینکه انسان دوستدار طبیعت و طبیعت هم دوست انسان است و رابطه انسان با طبیعت رابطه زیبایی است، گفت: یکی از نکاتی که در قرآن كريم بسیار مورد تأکید قرار گرفته؛ این است که طبیعت در تسخیر انسان است و خداوند هر آنچه انسان احتیاج داشته در این طبیعت تعبیه و تأمین کرده است؛ اما مشکل این است که انسان گاهی از این حقیقت غافل می‌شود. مشاور مقام معظم رهبري در امور جهان اسلام با اشاره به تعامل و تعادل در طبیعت، بيان كرد: جهان خلقت، دارای توازن و تعادل است و به دنبال این تعادل تکوینی، تعادل تشریعی هم به وجود می‌آید. وی افزود: یکی دیگر از تأکیدات قرآن کریم به انسان، ظلم نکردن به دیگر انسان‌ها و هم به طبیعت است، پس باید به طبیعت احترام گذاشت و حتی اگر جنگی درگرفت، باید طبیعت را زنده و زیبا نگه داشت. آیت‌الله تسخیری در پايان سخنان خود تأكيد كرد: تفاهم بين علماي اديان، تعاريف قلبي نيز دارد كه در واقع، تعامل را به دنبال خواهد داشت. اگر علما با هم تعامل خوبي داشته باشند، مي‌توانند راه صلح بشريت را همواره كنند.
آيت‌الله محقق‌داماد: بشر در رابطه با طبیعت آزادی مطلق ندارد
رييس گروه اسلام فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، گفت: از نظر تعلیمات قرآن، بشر در رابطه با طبیعت آزادی مطلق ندارد و رابطه‌اش با طبیعت از یک سو حق و از سوی دیگر تکلیف است، حق دارد که از طبیعت بهره‌مند شود؛ ولی در حفظ آن بکوشد. آيت‌الله سيد مصطفي محقق‌داماد، رييس گروه اسلام فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران در مراسم افتتاحيه هفتمين دور گفت‌وگوي ديني ايران و اتريش، گفت: امروز بشر دريافته است كه بحران محيط زيست را تنها با دين و اعتقاد ديني مي‌تواند حل كند و آن هم اديان الهي. براي اينكه اديان الهي به عالم هستي يك سويه نگاه نمي‌كنند؛ ديدگاه آنان نه ديدگاه مادي صرف و محض است و نه ديدگاه ايده‌‌آليستي محض. وي ادامه داد: مكاتب کاپيتاليسم و سوسياليسم، هر دو نگاه مادي و ماده‌‌پرستانه به جهان دارند. اين دو مكتب از لحاظ نگاه مادي به جهان با يكديگر تفاوت چنداني ندارند. آنها طبيعت را به عنوان پديده‌اي كه بشر بايد تنها از آن به عنوان وسيله‌اي براي لذت جويي و كاميابي مادي خويش بهره ببرد، تلقي مي‌كنند. طبيعي است كه اين مكاتب نه تنها براي طبيعت قداست و حرمتي قائل نيستند كه حتي آن حرمت و قداستي را كه اديان در گذشته و امروز براي طبيعت قائل بوده‌اند، در شمار خرافات و موهومات مي‌‌دانند. آيت‌الله محقق داماد در بخش ديگري از سخنانش با بيان اينكه قرآن مجيد در خصوص روابط انسان با طبیعت، 5 اصل را مطرح می‌کند، در شرح تفسیر فلسفی هر يك از اين اصول، گفت: اين اصول عبارتند از: اصل اول؛ طبیعت مخلوق خداوند است؛ بنابراين نباید انسان آن را سجده کند. اصل دوم؛ جهان طبیعی نشانه و آیت خدواند است که این معنا نیاز به تفسیری عمیق دارد. اصل سوم؛ طبیعت امانتی از ناحیه خداوند در دست کل بشریت است و اختصاصی به نسل خاصی ندارد. انسان‌ها در بهره‌برداری آزادی مطلق ندارند. بهره‌برداری بیش از حد توسط یک نسل «اسراف» یعنی تجاوز محسوب می‌شود. اصل چهارم؛ انسان مأمور به حفظ و آبادی طبیعت است. اصل پنجم؛ فساد در طبیعت نشانه مقابله و دشمنی با خداوند است. اين استاد حوزه و دانشگاه همچنين گفت: از نظر تعلیمات قرآن، بشر در رابطه با طبیعت آزادی مطلق ندارد و رابطه‌اش با طبیعت از یک سو حق است و از سوی دیگر تکلیف. حق دارد که از طبیعت بهره‌مند شود؛ ولی متقابلاً مکلف است که در حفظ آن بکوشد و از هرگونه فساد و خرابی آن را محافظت و نگاهبانی كند و نیز مکلف است که آن را آباد کند. وي در پايان گفت: فساد در زمین از نظر قرآن معنای وسیعی دارد و قلمرو آن، هم شامل جنبه مادی است و هم شامل ابعاد معنوی. تمام زشتی‌های اخلاقی را قرآن داخل در فساد در زمین قرارداده است. جنگ‌ها، خونریزی‌ها، ستمگری‌ها و بی‌عدالتی‌ها، همه داخل در فساد در زمين است. متقابلاً صلح و دوستی و ارج نهادن به کرامت انسانی، آبادی زمین است.
