قرن معاصر شاهد چند رخداد مهم است که هرکدام به جای خود موجب افتخار بشریت و نشانه رشد و تعالی تفکر انسانی بوده است. از جمله تشکیل جامعه ملل و سپس سازمان ملل و بالاخره اعلامیه جهانی حقوق بشر و از همه بالاتر با تصویب چهار کنواسیون ژنو و دو پروتکل الحاقی به آنها و تنظیم مقررات حقوق بشر دوستانه می باشد.

مرحوم شهید مرتضی مطهری را می توان یکی از روشنگران بنام قرن معاصر دانست. ایشان در موضوع حکومت و فلسفه سیاسی موفق به تالیفی مستقل نشدند ولی یادداشتهای متفرقی از ایشان به جای مانده که میتوان اندیشه سیاسی ایشان را بدست آورد.

  قبلاً گفتیم که نظریه ولایت انتصابی فقیه  بعد از محقق کرکی، نخستین بار از سوی مولی احمد معروف به فاضل نراقی از فقیهان دوره قاجاریه توجیه و نظریه پردازی شد. ایشان در کتابی تحت عنوان عوائد الایام برای اثبات این نظریه به دو دسته دلیل تمسک کرده اند: عقلی ونقلی- و به موجب آن معتقد است کلیه اختیارات پیامبر(ص) و امام معصوم برای فقیهان در زمان غیبت وجوددارد.

یکی از برجسته ­ترین چهره­های نظریه پرداز در میان علمای شیعه در قرن معاصر میرزا حسین نایینی است. ایشان در سامّرا نزد میرزای شیرازی و دیگر مجتهدان به تحصیل ادامه دادوسپس به درس آخوند خراسانی درنجف ملحق شد.