تفکر قدرت اندیشانه فقیهان دوره صفوی بخصوص محقق کرکی که از نظریه ولایت مطلقه فقیه سرچشمه می گرفت، تا سالها بعد آثارش باقی ماند. در طی سالهای ۱۱۸۰ تا ۱۲۶۰ سه فقیه بسیار بزرگ زندگی کرده اند که تقریباً افکارشان به یکدیگر نزدیک بوده است یکی سید محمد باقر شفتی متولد ۱۱۸۰ ومتوفی به ۱۲۶۰قمری است ودیگری ملااحمد نراقی متولد ۱۱۸۵ است. سوم سید محمد طباطبایی معرف به سید مجاهد متولد ۱۱۸۰ فرزند صاحب ریاض و نوه وحید بهبهانی است .

از نظر جامعه اهل تسنن خلافت خلفای راشدین و پس از آنان حکومت امویان و سپس عباسیان رنگ و لعاب حکومت روحانی و مقدس دارد. زیرا خلفا خود را جانشین رسول الله(ص) میدانستند و فقیهان مقرب به آنان کلیه اعمال و رفتار آنان را منطبق با عدالت و صلاح توجیه می کردند

روشنگر قرن هشتم هجری در جهان اسلام را می توان ابوزید عبدالرحمن بن خلدون (۸۰۸ – ۷۳۲ هـ / ۱۴۰۶ – ۱۳۳۲ م) برشمرد، که مورخ، فیلسوف، اقتصاددان، سیاستمدار و معلمی مسلمان بود. او بالاخص پدر علم تاریخ و یکی از بنیانگذاران جامعه­شناسی محسوب است. مرتبه­اش به عنوان فیلسوف به مفهوم فنی کلمه، تقریباً به طور کامل تحت الشعاع شهرت وی در مقام جامعه­شناس و نظریه­پرداز تاریخ قرار گرفته است.

یکی دیگر از بنیانگزاران مهم اساس نظام فکری و اجتماعی دولت­های اسلامی فقیه مکتب شافعی ابوالحسن علی­بن محمدبن حبیب ماوردی  (۳۶۴ – ۴۵۰) صاحب معتبرترین تألیف در حقوق دولتی (عمومی) مذهب سنی به نام “الاحکام السلطانیه” است. ماوردی در بصره متولد شد ولی دربغداد تحصیل و رشد کرد.

فقیهان و متکلمان اهل سنت، نظریه حکومت دینی تحت عنوان خلافت و دولت­داری را رفته رفته در طی چند قرن تدوین کردند و در انجام این مقصود تنها امکان داشتند اساس نظریات خود را بر احکام اخلاقی و تشریعی قرآن مبتنی سازند. دراین مقطع بود که مکتبهای کلامی به نظریه پردازی پرداختند.