شرمندگی بشریت

قرن معاصر شاهد چند رخداد مهم است که هرکدام به جای خود موجب افتخار بشریت و نشانه رشد و تعالی تفکر انسانی بوده است. از جمله تشکیل جامعه ملل و سپس سازمان ملل و بالاخره اعلامیه جهانی حقوق بشر و از همه بالاتر با تصویب چهار کنواسیون ژنو و دو پروتکل الحاقی به آنها و تنظیم مقررات حقوق بشر دوستانه می باشد.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه سی و شش

پس از فوت شیخ مرتضی انصاری مرجعیت شیعه به یکی از شاگردان تراز اول وی جناب سید میرزا محمدحسن شیرازی می رسد. ایشان به عللی ترجیح می دهد که در شهر سامرا از شهرهای عراق، اقامت گزیند. با اقامت ایشان درسال ۱۲۹۱ قمری در سامرا حوزه سامرا که از نظر فکری دارای مکتب خاصی بود تاسیس می شود.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه سی و پنج

تفکر ولایت فقیه پس از دوره صفویه به دوره قاجاریه منتقل شد و در همین دوران بود که فقیه بزرگی بنام شیخ محمد حسن نجفی درسال ۱۲۰۲ قمری متولد و در نجف نزد کاشف الغطاء به تحصیل پرداخت و به مرجعیت شیعه رسید. وی به خاطر تالیف کتاب جواهرالکلام فی شرح شرایع الإسلام که یکدوره کامل فقه شیعه بود به صاحب جواهر معروف شد.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه سی و چهار

تفکر قدرت اندیشانه فقیهان دوره صفوی بخصوص محقق کرکی که از نظریه ولایت مطلقه فقیه سرچشمه می گرفت، تا سالها بعد آثارش باقی ماند. در طی سالهای ۱۱۸۰ تا ۱۲۶۰ سه فقیه بسیار بزرگ زندگی کرده اند که تقریباً افکارشان به یکدیگر نزدیک بوده است یکی سید محمد باقر شفتی متولد ۱۱۸۰ ومتوفی به ۱۲۶۰قمری است ودیگری ملااحمد نراقی متولد ۱۱۸۵ است. سوم سید محمد طباطبایی معرف به سید مجاهد متولد ۱۱۸۰ فرزند صاحب ریاض و نوه وحید بهبهانی است .
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه سی و سه

قبلا گفتیم در تاریخ فقیهان شیعه در قرون اولیه مداخله در قدرت حاکم و تلاش برای تشکیل قدرت را به هیچوجه مشروع نمی دانستند و حتی به جز اقلیت اندکی قایل به اجرای حدود در زمان غیبت معصوم(ع) و اقامه نماز جمعه نبودند.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه سی و دو

از نظر جامعه اهل تسنن خلافت خلفای راشدین و پس از آنان حکومت امویان و سپس عباسیان رنگ و لعاب حکومت روحانی و مقدس دارد. زیرا خلفا خود را جانشین رسول الله(ص) میدانستند و فقیهان مقرب به آنان کلیه اعمال و رفتار آنان را منطبق با عدالت و صلاح توجیه می کردند
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه سی و یک

از اینجا ما برآنیم تا از روشنگران دینی در قرون معاصر در جهان اسلام سخن بگوییم. نخست دربخش اهل تسنن و سپس درعالم تشیع گزارش میدهیم. شاید بتوان محمد عبده درمصر را از پیشکسوتان روشنگری دینی در قرون اخیر بدانیم. محمد عبده متوفی ۱۳۲۳ ق فقیه و حقوقدان مصری است.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه سی

روشنگر قرن هشتم هجری در جهان اسلام را می توان ابوزید عبدالرحمن بن خلدون (808 – 732 هـ / 1406 – 1332 م) برشمرد، که مورخ، فیلسوف، اقتصاددان، سیاستمدار و معلمی مسلمان بود. او بالاخص پدر علم تاریخ و یکی از بنیانگذاران جامعه­شناسی محسوب است. مرتبه­اش به عنوان فیلسوف به مفهوم فنی کلمه، تقریباً به طور کامل تحت الشعاع شهرت وی در مقام جامعه­شناس و نظریه­پرداز تاریخ قرار گرفته است.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه بیست و نهم

بعد از ماوردی بزرگترین طراح نظام فکری و اجتماعی دولت­های اسلامی ابوحامد امام محمد غزالی از پیروان مکتب اشعری است. ولی جالب است بدانید كه غزالی در دوران عمر خود نسبت به سیاست، مشی واحدی نداشته و چه بسا چهره سیاسی وی در طول زندگی متناقض تجلّی می كند.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه بیست و هشتم

یکی دیگر از بنیانگزاران مهم اساس نظام فکری و اجتماعی دولت­های اسلامی فقیه مکتب شافعی ابوالحسن علی­بن محمدبن حبیب ماوردی  (364 – 450) صاحب معتبرترین تألیف در حقوق دولتی (عمومی) مذهب سنی به نام "الاحکام السلطانیه" است. ماوردی در بصره متولد شد ولی دربغداد تحصیل و رشد کرد.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه بیست و هفتم

در مقابل مکتب معتزله، یکی از نظریه پردازان دولت در تاریخ تمدن اسلامی  ابوالحسن اشعری  (۲۶۰–۳۲۴ هجری)است. وی یکی از بنیان گزاران  مکاتب فقهی –كلامی اهل سنت بود که به مسأله سیاست توجه خاص داشت. ابوالحسن اشعری نظریه معتزله را درباره وجوب امامت قبول نداشت، زیرا معتزله وجوب را بر اساس عقل قرار می­دادند و امامت را به دلیل عقل واجب و ضروری می­شمردند.