نوشته‌ها

شرمندگی بشریت

قرن معاصر شاهد چند رخداد مهم است که هرکدام به جای خود موجب افتخار بشریت و نشانه رشد و تعالی تفکر انسانی بوده است. از جمله تشکیل جامعه ملل و سپس سازمان ملل و بالاخره اعلامیه جهانی حقوق بشر و از همه بالاتر با تصویب چهار کنواسیون ژنو و دو پروتکل الحاقی به آنها و تنظیم مقررات حقوق بشر دوستانه می باشد.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه بیستم

تلاشهای معتزله در تاریخ تفکر اسلامی به رغم مخالفتها و موضع گیریهای بسیار شدیدِ اشاعره و سایر گروههای متعصب دینی علیه آنان، موجب نهادینه شدن افکار روشنگرانه ی باقی ماندنی شد که میتوان آنها را میراث معتزله در جهان اسلام نامید.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه نوزدهم

مکتب اشاعره اعتراضی است به عقل‌گرائی دینی معتزله که معتقد بودند اسرار عالم و مبانی معتقدات مذهبی را می­توان با موازین عقل بشری توجیه و تبیین کرد.  مکتب اشعری  رجعتی است از یک دستگاه کلامی تعقلی محض، به سوی اتکاء بر قرآن و حدیث و سنت رسول الله (ص) و شیوة «سلف» یعنی جامعة اولیة اسلامی. این گروه خود را متشرع و دیندار واقعی می‌دانستند و معتزله را به بی دینی متهم می نمودند.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه هجدهم

بعد از معبد الجُهَنی، شخصی قِبْطی که او را غیلان دمشقی می­نامیدند، شروع به تبلیغ عقایدی مشابه او کرد ولی او به تعلیمات معبد، اصلی را افزود که عبارت بود از اصل وجوب امر به معروف و نهی از منکر، البته با این تأکید که امر به معروف و نهی از منکر در مکتب غیلان نه به معنای رایجی بود که در عرف حاکمان ذوی‌القدرت رایج بود
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه هفدهم

یکی از مهمترین حرکتهای روشنگری در جهان اسلام پیدایش مکتب معتزله می‌باشد. ما درباره این مکتب در کتاب مطالعات تطبیقی در فلسفه اسلامی مفصل سخن گفته ایم که خلاصه آنرا برای شما گزارش میدهیم .
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه شانزدهم

گفتیم روشنگری دینی  که در طول تاریخ تمدن اسلامی به صورت مکاتب مختلف متقابل درآمده، ریشه ها واصول آن را قرآن مجید بنیان نهاده است. اولین اصل آن این بود که قرآن  دینداری خردگرایانه را پذیرفته ودینداری مقلدانه را مردود اعلام نموده است.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه پانزدهم (آغاز فصل جهان اسلام)

عصر روشنگری در اروپا، درقرن ۱۷ و ۱۸ میلادی مصادف است با اواخر حکومت امپراطوری عثمانی در جهان اسلام که حکومتی سلطنتی همراه با ولایت مطلقه پادشاه و سوابق سوء سنتهای بسیار تلخ و خشن از قبیل تجاوز ،غارت، کشتار و بَرده کردن زنان و کودکان که متأسفانه همه بنام اسلام و تحت پوشش دین انجام می‌شد
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه چهاردهم

مهمترین هدف سیاسی روشنگران اعم از روشنگران اولیه و روشنگران متأخر،‌ محدود کردن قدرت خودسرانه حاکمان بود.البته روشنگران اولیه با حکومت پادشاهی چندان مشکلی نداشتند ولی سعی می‌کردند پادشاه به طرف روشنفکری متمایل گردد
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه سیزدهم

ثمره مهم دیگر  از تلاشهای روشنگران در عصر روشنگری که شاید بتوان گفت تا امروز هم آن ثمره کماکان به جا مانده، جدایی اخلاق از دین والهیات است.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه دوازدهم

نتایج حاصله و ثمرات  تلاشهای روشنگران در عصر روشنگری اروپا بسیار است ‌ولی میراث عمده و بسیار مهم روشنگری که از بزرگترین اهداف متفکران آن عصر بوده دوجیز است : یکی میراث دینی و دیگری میراث اخلاقی است.
,

روشنگری دینی در غرب و جهان اسلام – جلسه یازدهم

اگر کتاب روح القوانین را اولین متن بزرگ روشنگری بدانیم ،  می‌توانیم ادعا کنیم که آخرین متن روشنگری کتاب « توماس پِینِ» آمریکایی است که تحت عنوان «حقوق بشر» منتشرشد. البته با یک هدف ولی با دو زاویه متفاوت، زیرا کتاب روح القوانین مونتسکیو بر تفکیک قوا پافشاری می کرد و حکومت بریتانیا را الگوی خود قرارداده بود و توماس پین آنرا کافی نمی‌دانست و بر اعلامیه حقوق بشر مجمع ملی فرانسه ۱۷۸۹ را تحسین می کرد.